Open in app

Sign in

Write

Sign in

Zihinsel Beslenmem #11: The Social Dilemma Belgeseli Yeterince İyi miydi?

Sabah okumalarımda zihinsel beslenme anlamında besleyici ve ilham verici içeriklerle karşılaştım. Paylaşmaya değer gördüğüm içerikleri sizlerle buluşturuyorum.

Can Bi
12 min readDec 26, 2020
The Socail Dilemma Belgeseli İyi miydi? | Kaynak: IMDb

Zihinsel Beslenmem serimin 11. yazısına hoş geldin. Zihinsel beslenme anlamında yine keyifli geçen bu haftada benim ilgimi çeken içerikleri bir araya getirdim. Umarım senin için de keyifli olur.

Bundan 2 hafta önce Zihinsel Beslenmem yazı serimin 9. yazısında önerdiğim bir belgesel vardı: The Social Dilemma. Yayınlandıktan sonra birçok kişinin odağında olan bu belgesel üzerine birkaç yazı ve ne kadar çelişkili olsa da izleyenlerin sosyal medyada yazdıkları izlenimlerini okudum. Fakat bu hafta karşıma çıkan içeriklerde farklı bir nokta vardı. The Social Dilemma belgeseli iyi bir belgesel miydi? Tüm detaylarıyla The Social Dilemma Belgeseli Yeterince İyi miydi? başlığı altında.

Zihinsel Beslenmem

Bu haftadaki zihinsel beslenmemde bana eşlik ettiğiniz için teşekkürler. İyi okumalar.

The Social Dilemma Belgeseli Yeterince İyi miydi?

Girişte de bahsettiğim gibi bu hafta The Social Dilemma belgeselini konu alan içeriklerde daha çok belgeselin eksiklikleri ve neden yeterince iyi bir belgesel olmadığı konularının daha çok ön plana çıktığını farkettim. The Socail Dilemma belgeselini bir oturuşta bitirmiş ve oldukça beğenmiştim. Kurgusundan tut, belgesel için davet edilen konuklara kadar oldukça iyi bir belgesel izlediğimi düşünmüş ve bu doğrultuda hem Zihinsel Beslenmem yazı serimde yer vermiş ve yakın çevremde arkadaşlarıma önermiştim. Tabii hala bu belgesel güzel ve iyi bir belgesel diye ısrar edecek değilim, hedefim sahiplenmek yerine eleştirel gözle bakabilmek.

Tam burada bahsetmek istediğim bir konu daha var: Batık Maliyet Yanılgısı. Kısaca, emek veya yatırılan para sebebiyle, bir yatırımı yanlış olduğunu bile bile sürdürmeye deniliyor batık maliyet yanılgısı. Çoğunlukla verilen örnek sinema üzerine: Bilet parasını verdiğiniz bir filmi beğenmediğinde ilk arada salondan çıkar mısın? Yoksa verdiğin paranın hakkını alabilmek için zamanını harcamaya devam eder misin?

Batık maliyet yanılgısından bahsetmek istememin nedeni şuydu: Her ne kadar fiziksel olarak sahip olmasak da düşüncelerimizi bir kere sahiplendikten sonra karşı görüşlerle ve kanıtlarla karşılaşsak dahi düşüncelerimizden vazgeçmemeye eğimliyiz (Yanlış bilgi psikolojisi II: Düzeltmek neden bu kadar zor?). Bu yüzden her ne kadar benim beğendiğim bir belgesel olsa da okumaya, araştırmaya ve kusurları görebilmek için eleştirel bakış açımı korumaya çalışıyorum. Bu haftamın ana odağı bu görüş üzerine kurulu kısacası.

  • 2hafta 1gün | Sosyal medya varoluşsal bir tehdit mi? Dijital Siyaset uzmanı Akın Ünver yorumluyor

The Social Dilemma’da Gerçek Dünyanın Yansıması

Elbette bir çırpıda The Social Dilemma’da bahsedilenler ve sahip olduğu kurgunun yanlış olduğunu kabul edemeyiz. Sadece birtakım eksiklikler olmasaydı ortaya daha iyi bir görüş bildiren ve daha tarafsız bir belgesel ortaya çıkacağı görüşündeyim. Yine de değinmemiz gereken çok önemli bir konu var: Sosyal medya kullanıcıların güzel görünmek adına kullandığı efektler insan psikolojisi üzerine etkileri neler? Belgeseldeki kurguda çok iyi anlatıldığını düşündüğüm kısımlardan biri bu konuydu.

TEDx | An epidemic of beauty sickness | Renee Engeln | TEDxUConn 2013

Belgeselden Cebimize Koyacaklarımız da Var

The Social Dilemma belgeselinden öğreneceklerimiz de var. En azından bizlere bir kere daha sosyal medyanın etkilerini gösterdi. Bu da bir şey değil mi?

Ben de senin The Social Dilemma belgeseli üzerine düşüncelerini merak ediyorum. Lütfen eksik etme.

Okuduklarım

Teknoloji ve İş Dünyası

Bigumigu | Acil Durum Bisikleti ile Yoğun Trafikte Hastalara Hızlı Ulaşım

Girişimlerine devam eden Walmart, tıbbi malzemelerin drone ile taşınması konusunda adımlar atan Zipline ile bir iş birliği gerçekleştirdi. Sağlık ürünlerinin taşınması konusunda gerçekleştirilen ortaklıkta drone ile teslimat için test uçuşları yapılıyor.
Oğuz Gazan

Bigumigu | Hız Limitini Aşma Gözünü Yolda Tut
Bigumigu | Evler için Otonom Güvenlik Dronu
Bigumigu | Ultraviyole Işınlı Mini Bulaşık Makinesi

Bu sene Peak Games ile ilk unicorn’umuzu çıkardık diye seviniyoruz. Oysa Endonezya ilk “decacorn”unu çıkardı. Unicorn değerlemesi 1 milyar doları aşan şirkete deniyor, decacorn ise 10 milyar doları. Gojek Endonezya’nın decacorn şirketi. Bugüne kadar 4,5 milyar dolar yatırımı Endonezya’ya getirmiş. Yani tek bir şirket 2010’dan beri Türkiye’de yapılan toplam erken aşama yatırımın 8 katı yatırım almış.
Ussal Şahbaz

2019 yılında Almanya merkezli düşünce kuruluşu ifo Enstitüsü’ndeki araştırmacılar Almanya’da elektrikli arabaların en modern dizel araçlardan daha fazla karbon salımı yaptığını açıkladı. Hesaplarına göre elektrikli araçların daha çevreci olabilmesi için ömürleri boyunca en az 219 bin kilometre yol yapması gerekiyordu. Avusturya bazlı Joanneum Research merkezi de bu bulguları onaylayan bir rapor yayımladı.
Yörükcan Erbay

Kültür, Sanat ve Edebiyat

Bigumigu | İki Uzay Gemisinin Absürt Diyalogları
Bigumigu | Kalamış Parkı’nda Kolektif Dönüşüm

Belki yazarımızı tanıyorsunuzdur, bir eserini keşfedip, diğerlerini merak edip Zweig akıntısına kapılmışsınızdır veya kitapçıların önünden geçerken böyle ince bir kitap nasıl bu kadar ilgi görebilir düşüncesiyle elinize alıp “bunca duygu, düşünce bir esere nasıl sığar” düşüncesiyle hayatınıza katmışsınızdır. Her halükarda umuyorum ki Zweig’ın eserlerine sığdırdığı duygular, psikolojik durumlar, yazarın kendi hayatı konusunda merakınızı uyandırmıştır. İçerisinde bunca fırtınalar kopan bir kimsenin monoton bir hayatı olmasını beklemezdik herhalde.
Nilüfer Kundakçı

Bigumigu | Devleşen Ev Tadilatına Karşı Mücadele Eden Adam

Avrupa’da yapı malzemeleri ürünleri sunan süpermarket zinciri HORNBACH, kendin yap (DIY) temalı kampanyasıyla ev tamir işlerinin zorlu yanını görsel bir metafor ile sunuyor. Hiç bitmeyecekmiş gibi gözüken işlerin büyüklüğünü abartılı bir şekilde gösteren reklam filmi eğlenceli sahneleriyle gerçeküstü bu kaos durumunu keyifli hale getiriyor.
Oğuz Gazan

Bigumigu | IKEA’dan Kaplumbağa ile Tavşan Masalına Çağdaş Yorum

Yürümek zaman kazandıran, kar sağlayan bir iş değil belki ama öyle çok faydası var ki. Yürümek bedeni hareket ettirirken düşüncelere sınırsız bilinç akışı sunarak şekillenmelerini sağlıyor. Yürümek zihnimizi yeşertiyor, büyütüyor ve kalbimiz genişliyor.
Melike Kılıç

Bigumigu | 2020’yi Özetleyen Gerçeküstü Sahneler
Bigumigu | Hafızaya Dayalı Bisiklet Çizimleri Gerçeğe Dönüşürse
Bigumigu | Düşman Ülkeleri Aynı Kutuda Birleştiren Barış Pizzaları
Bigumigu | Ünlü Markaların Logolarının Eskizleri ve Tasarım Süreçleri

Leonardo Da Vinci, 15 Nisan 1452 yılında dünyaya gözlerini açarken kimse bilemezdi, Leonardo’nun yüzyıllar sonra bile sanatın, aritmetiğin, doğanın, felsefenin kapılarını binlerce insana açacağını. Sadece dünya sanatına, Rönesans’a, kendinden sonra gelen yüzlerce sanatçıya ilham olmakla kalmayacak, eserleriyle adeta zihinlere girecek, Vitruvius Adamı, Son Akşam Yemeği, Mona Lisa, Vaftizci Yahya, Rahimdeki Fetüs gibi eserleriyle ufkumuzu açacaktı.
 Öyküm Kütük

Dünya, Yaşam, Doğa ve Spor

“25 haftada yaklaşık 25 yıl geriye gittik.” Bu sözler dünyanın en zenginlerinden biri olan Bill Gates’in küresel sorunları çözme amacıyla kurduğu Bill&Melinda Gates Vakfı’nın 2020 Goalkeepers Raporu’nda geçiyor. Rapor oldukça çarpıcı; zira pandeminin geniş çaplı etkisinin kasvetli bir resmini çiziyor. Resmin en can alıcı noktasında ise son 6 ayda sayıları %7 artan aşırı yoksulluk seviyesindeki bireyler var.
Nurefşan Kutlu

Bigumigu | Toprağa Daha Hızlı Karışan Miselyum Tabutlar

İnsanların doğayla bütünleşme sürecini kısaltmayı hedefleyen Loop, yaşayan tabutlarıyla hem daha çevreci bir cenaze töreni sunuyor hem de bedenlerin çürüme sürecini hızlandırıyor.
Oğuz Gazan

Emek verdiğimiz her neyse ona devam edebilmek için dışarıdan onay bekliyoruz. Bu onay gelmediğinde, kendimizi eksik veya yeteneksiz hissediyoruz. Takdir edilmenin olması gereken ilk durağı kendimiziz oysa ki. Bu aşamada farkındalığımızı çevirmemiz gereken alan kendi emeğimizi takdir etmeyişimiz, devam etmek ve yaptığımızın arkasında durmak için dış bir onaya olan ihtiyacımızın nedenleri.
Birce Sinem Tezer

Geçtiğimiz günlerde 25. yaşıma girdim. Peki bu zamana kadar geçen yaşamımda neleri yanlış yaptım, neleri öğrenemedim? Bir öz eleştiri ve değişim hikayesi.
Oğuzhan Karaçar

Dünya literatüründe “procrastination” olarak geçen erteleme hastalığı, erteleme davranışının kronikleşmiş halidir. Günlük hayatınızda erteleme davranışını çok sık yaptığınızı fark ediyorsanız, bu davranışınızın altında yatan unsurlara odaklanmanızı öneririm.
Nazlı Kocabaşa

Bigumigu | Dünyayı Kurtarmak için Kalan Süre
Bigumigu | Sporcuları Yaralanmalardan Koruyabilen Esnek Kalıp

Eğitim ve Bilgi

Dunning-Kruger sendromu, insanların gerçekte olduklarından daha akıllı ve daha yetenekli olduklarına inandıkları bir tür bilişsel önyargıdır.
Anıl Yener

Google eğitimi erişilebilir hale getirme amacıyla başlattığı bu girişimle yakın gelecekte benzer uygulamaların kapısını aralayarak yüksek öğrenim kalıplarını değiştirebileceğe benziyor.

Nietzsche, felsefe literatürünün en olağandışı kitaplarından bir tanesi sayılan “Böyle Buyurdu Zerdüşt” kitabında ortaya koyduğu alegorilerle bir kişinin toplumun dayattığı kavramların ötesine ilerlemek ve Üstinsan olmak için geçirmesi gereken üç metamorfozdan bahsediyor.
Sıla Bakır

Okulların kapalı olmasının da çocuklar açısından dezavantajları var. Uzmanlar okula gitmenin faydasının, gitmemenin zararlarından daha fazla olduğunun altını çiziyor. Dünya Sağlık Örgütü de okulların açılmasından yana olduklarını açıkladı. ABD Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi de (CDC) okulların açılması gerektiğini açıklamıştı.
Beşire Korkmaz, Ali Osman Arabacı

Öncelikle yüz yüze eğitime ara verilmesi çocuklarda öğrenme kaybına yol açtı. Okuldan uzun süre ayrı kalınması, çocukların bilişsel yeteneklerini olumsuz etkileyecek. Teknolojik araçlarla telafi edilmeye çalışılan eğitim, burada yeterli görülmüyor.
Beşire Korkmaz, Ali Osman Arabacı

Eğitim-Sen’in hazırladığı çalışmaya göre EBA üzerinden yürütülen canlı derslere katılım yüzde 15–20 dolaylarında kalmış. Rapora göre sosyo ekonomik durumu iyi olmayan düşük gelirli alt sınıflar, yoksul aile çocukları, tarım işçisi çocuklar, anadili farklı olan çocuklar ve dezavantajlı gruplar uzaktan eğitime ulaşamadı.
Beşire Korkmaz, Ali Osman Arabacı

Hiçbir sebep yokken, sadece hakikatin sesini duyurmak için konuşmak mümkün mü, yoksa ille bir tetikleyiciye mi ihtiyacımız var? Böyle bir soru yöneltilen herkesin vereceği yanıt muhtemel bir hayır olsa da, masanın hangi tarafında oturduğumuza göre soruyu sorma ve yanıtlama biçimimiz değişiyor. Çünkü bildiğimizi düşündüğümüz ve inandığımız her şeye, bizi sıklıkla hatalı virajlara soksa da, sıkı sıkıya bağlıyız.
 Tansel Erdem Yılmaz

Amüziya; ses perdelerini, ritimleri ayırt edememe ve müziği “müzik” olarak deneyimleyememe anlamına geliyor. Amüziya yaşayan kişiler için melodiler artık müzik olmaktan çıkar; rahatsız edici, düzensiz seslere dönüşür. Bu durum doğuştan gelen bir anomali olabileceği gibi, beyindeki lezyonlar gibi hasarlar sonucu sonradan da edinilebilir. Müziği algılamak, beyinde sesin ve zamanın algılanışı, çözümü ve bileşimiyle ilgili olduğu için beynin birçok alanından kaynaklanabilecek amüziya biçimleri var.
Artemis Günebakanlı

Bilim

Gyeongsang Ulusal Üniversitesi ile ortaklaşa şekilde yürütülen çalışmada, kırmızı ve işlenmiş et tüketmenin; kalp hastalığı, inme ve diyabet komplikasyonları tehlikesini artırabilen bir protein içerdiği bulunmuş.

Bilim insanları, 100 milyon yıl önce kehribar içinde hapsolmuş midye benzeri bir kabuklu hayvanın içinde bulunan fosilleşmiş spermlerin, şimdiye kadar bulunan en eski sperm olabileceğini söylüyor.
Erman Ertuğrul

Dergiler, Bültenler ve Notlar

İstanbul nasıl kokar? Koku alma, aslında en hafife aldığımız ve betimlemekte güçlük çektiğimiz duyu. İstanbul’u anlatırken kullandığımız onca sıfat, tamlama ve cümle arasından kaçında İstanbul’un kokularına değinirdiniz? İki, bir, sıfır? Oysa belleğimizle güçlü bir bağ kuran ve şehrin sokaklarında yürürken bizi anılar arası yolculuklara çıkaran çoğu zaman kokulardır. İşte tam bu sebeple düşünmeye davet ediyoruz ve düşünüyoruz: İstanbul nasıl kokar? Kadıköy mesela; bana deniz kokar, berikine çöp; bana evi hatırlatır, berikine gençliğini…

Büyük markaların büyük restleri, Kenzo ve WWF’in kaplanı, RE.UNIQLO’nun ikinci el ceketleri, maskelerin geldiği son nokta, cinsiyetsiz saç bakım ürünleri, Elvis Presley’nin cüretkâr moda hareketi, büyük yeme-içme markalarının “düşünceli” adımları ve dahası.

Bu haftanın odağına Twitter’da trajikomik bir şekilde tekrar hatırladığımız algoritmik ayrımcılık konusunu ve bunun kökenlerini aldım. Sıkça gündeme geleceğinden hiç şüphem olmadığı için böyle bir giriş yazısının herkes için faydalı olacağını düşünüyorum. “Ne Okuyoruz” bölümünde ise her hafta olduğu gibi medya alanının farklı köşelerinden gündem başlıkları var. Yeni bülten merkezli yayın Platformer, web sitelerindeki takip mekanizmalarını görünür kılan Blacklight ve dahası aşağıda.
Ahmet A. Sabancı

Bu hafta gündemimizde bir değişim sürecinden geçen Commerzbank, Hindistan’ın elektrikli araçlar teşviği ve TCMB’nin faiz hamlesi var.

Bugün gündemimizde Amazon’un geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği çevrim içi etkinliğinden öne çıkan noktalar, motor olarak çevre dostu olduğu bir gerçek olan elektrikli araçların bataryalarının çevre üzerinde soru işaretleri yaratan bazı özellikleri ve Lenovo’nun katlanan bilgisayarı var.

  • Yeşil Posta | Bu Ay Neler Oldu: Eylül🍂
    Abone olmak isterseniz Yeşil Posta’nın internet sitesini ziyaret edebilirsin. Abone olmanı öneririm.

🌍Kırklareli’nde kurulması planlanan kömürlü termik santral projesi, köylülerin ve aktivistlerin 2 sene süren mücadelesinin ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından iptal edildi.

🌍Ulusal Kar ve Buz Merkezi’ne göre, Kuzey Kutbu’nda buz kütlesi 15 Eylül’de 3,74 milyon kilometrekareye ulaştı. Bu miktar bugüne kadar ölçülen en düşük ikinci seviye olarak kayıtlara geçti.

🌍25 yıllık dönemde karbondioksit emisyonları %60 arttı ancak en zengin %1’lik dilimden kaynaklanan emisyon artışı, en yoksulların yarısından kaynaklanan emisyon artışından üç kat daha fazlaydı.

🌍Van Gölü’nde, küresel iklim değişikliği ve hava şartlarına bağlı olarak son yıllarda önemli oranda su kaybının yaşanması yöre halkını endişelendiriyor.

🌍Çevre felaketleri artıyor, dünya tüm bu olanlara seyirci kalıyor. Eylül ayı başlarında Kuveyt’ten gelen ve iki milyon varil petrol taşıyan Sri Lanka’nın dev tankeri New Diamond’ın durumu kötüleşti.

🌍Rekor kıran sıcaklıklar ve kuraklık ile karşı karşıya olan Brezilya’da hayati öneme sahip tropikal sulak alanlarda çıkan yangınlar büyük bir tehdit oluşturuyor.

🌍Bölgedeki faaliyetlerinin yıl dönümünü kutlayan WWF, bir açıklama yayınlayarak çalışmalara başlanan günden bugüne kadar 5 bin 600 yuvadan, 220 bin yavru yeşil deniz kaplumbağasının denize ulaşmasına yardımcı olduklarını duyurdu.

🌍İngiltere’de yapılan bir modelleme hesaplamasında, okyanus ve denizlerin tahmin edilenden daha fazla karbondioksit emdikleri tespit edildi. Dünya üzerindeki okyanus ve denizler 2.2 milyar benzinli arabanın ürettiği karbondioksite eşdeğer bir miktar olan 900 milyon ton karbondioksit temizliyor.

🌍Mevcut maden mevzuatı; tüm doğal yaşam alanlarını, gıda güvencemiz olan tarım ve mera alanlarını, anayasa ile koruma altına alınan ve temel bir insan hakkı olan sağlıklı bir çevrede yaşama ve temiz suya ulaşma hakkını tehdit ediyor.

🌍Dünya çam balı üretiminin merkezi durumundaki Muğla’da bu yıl kurak geçen sezon ve iklim değişikliği nedeniyle çam balı üretiminde %35–40’lık üretim kaybı var. Ağustos ayında yapılması gereken birinci kesim bal hava şartlarının kurak gitmesi nedeniyle yapılamadı.*

Yeşil Posta e-posta bülteninin Bu Ay Neler Oldu: Eylül🍂 adlı postasından

Dinlediklerim

  • Kendine İyi Davran | Hemen Hayatına Uygulayabileceğin 5 Motivasyon Tekniği
  • 2hafta 1gün | Türkiye’de çizgi romancılık — Emrah Ablak anlatıyor
  • Fularsız Entellik | Vedat Milor ile Yemeksiz Sohbet: Ustalık, Eğitim, Zevk ve Sinema
  • The Darius Foroux Show | What I Do When I Can’t Focus
  • 5 KİŞİ PODCAST | Hedefe Değil Sisteme Odaklan.
  • 5 KİŞİ PODCAST | Bana Arkadaşını Söyle Sana Kim Olduğunu Söyleyeyim

İzlediklerim

Youtube, Evrim Ağacı | Büyük Yok Oluş: Dinozorların Son Anları…
Youtube, Barış Özcan | İnsanlık tarihi bir kitaba sığsaydı biz hangi sayfada olurduk?
Youtube, Kurzgesagt | Memnuniyetsizlik için Bir Panzehir
Youtube, Kurzgesagt | Evrendeki En Büyük Yıldız — Boyut Karşılaştırması
Youtube, Kurzgesagt | İklim Değişikliğini Durdurmak İçin Çok Mu Geç ? Durum biraz karışık.
TED | Julian Treasure: How to speak so that people want to listen

Zihinsel beslenmenizin kalite olup her daim devam etmesi dileğiyle!

Zihinsel Beslenme
Okuduklarım
İzlediklerim
Dinlediklerim
The Social Dilemma

--

--

Can Bi

Written by Can Bi

490 Followers

Mobile Developer @Softtech 💻 | #Alumni2022 @GirVak | can.bi

Help

Status

About

Careers

Press

Blog

Privacy

Terms

Text to speech

Teams